Παρασκευή 25 Ιουλίου 2014

‘’Όταν ηχούν τα κύμβαλα’’ Εκδόσεις Λιβάνη
                               Αθηνά Ζουράρη

Γράφει η Ρένα Πετροπούλου Κουντούρη

Η λογοτεχνία έχει ένα δύσκολο και υψηλό στόχο: ν' αλλάξει εμάς. Να μας κάνει πιο δίκαιους, πιο ανεκτικούς, με μεγαλύτερη κατανόηση προς τους άλλους, με βαθύτερη γνώση της ίδιας μας της ψυχής. Όταν σε συνεπαίρνει ένα βιβλίο, που ωθεί το πνεύμα σου να φτάσει λίγο μακρύτερα, τότε δεν είσαι ακριβώς ο ίδιος άνθρωπος με τον άνθρωπο που το ξεκίνησε. Μια μικρή, μαγική, έστω και ανεπαίσθητη, αλλαγή έχει γίνει μέσα σου.

Όταν γράφει ένας πραγματικός συγγραφέας, είναι η αλήθεια πώς του δημιουργούνται συγκλονιστικά συναισθήματα τα οποία αποτυπώνει στην γραφή του. Σα να κατακλύζεται από ένα καταρράκτη έμπνευσης που κάνει τα χέρια του, να τρέμουν πυροβολώντας το πληκτρολόγιο του υπολογιστή ή της γραφομηχανής, στα πυρωμένα του δάχτυλα η πένα τρίζει,  σκίζοντας σχεδόν το χαρτί, νιώθει πώς θέλει να τα πει όλα  μονομιάς και δεν του φτάνει το μελάνι…
Ο συγγραφέας συναρπάζει και συναρπάζεται. Αισθάνεται μέσα του μια  ισχυρή έξαψη ανακαλύπτοντας νέους κόσμους, έχει την αίσθηση μιας επείγουσας ανάγκης να εξομολογηθεί όλες αυτές τις συγκλονιστικές εικόνες, που του προκαλούν οι φανταστικές ζωές που ο ίδιος ουσιαστικά βιώνει μέσω του μυαλού του, οδηγούμενος αναπόφευκτα σε μια ξέφρενη κι ελεύθερη έκφραση δη­μι­ουρ­γί­ας. Νιώθει μέσα του να πηγάζει μια νε­α­νι­κὴ αυθάδεια που τον κάνει  να υπερπηδά την α­λη­θο­φά­νεια, την τεκ­μη­ρί­ω­ση, τους όποιους γλωσ­σο­λο­γι­κούς κανόνες.
Έτσι ακριβώς κι η Αθηνά Ζουράρη αφοσιώνεται στις ιστορίες που κατασκευάζει, κατανοώντας πλήρως την δύναμη της φαντασίας και την α­κα­τα­μά­χη­τη γοητεία του παιχνιδιού της και ασφαλώς διαθέτει εκείνη τη σπουδαία ικανότητα να την μετατρέπει σε λέξεις. Η ενασχόλησή της με την μελέτη αρκετών βιβλίων –όπως συνήθως συμβαίνει στους περισσότερους συγγραφείς- της μετέδωσε μακροπρόθεσμα τη φλόγα της δη­μι­ουρ­γί­ας. Η απόλαυση της κάθε ολοκληρωμένης φράσης, την έκανε να οραματίζεται τους ήρωες της ολοζώντανους να πάλλονται, να οδηγούν αυτοί την πλοκή και τις ανεξέλεγκτες καταστάσεις, που μας παρουσιάζει στο ’’Όταν ηχούν τα κύμβαλα’’, ενώ η ίδια πλημμύριζε από δημιουργική ενέργεια.
 Αυτό που διαπιστώνουμε διαβάζοντας το δεύτερο βιβλίο της Αθηνάς Ζουράρη είναι ότι συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία ενός πραγματικού θρίλερ. Τρόμο, σασπένς, ανατροπές που κόβουν την ανάσα, τη μία μετά την άλλη. Λίγο μετά την αρχή του βιβλίου ο αναγνώστης μπαίνει σε μια ατμόσφαιρα νουάρ. Εδώ κυριαρχεί το αλλόκοτο, το παράδοξο, όλη η ιστορία –με τις συνεχείς μεταπτώσεις του ψυχικού κόσμου των ηρώων και το κλειστοφοβικό σκηνικό που παρατίθεται( μεγάλο, πλούσια επιπλωμένο αρχοντικό, εγκαταλελειμμένη σοφίτα, μπαούλο, παλιά παιχνίδια, ρούχα αλλοτινών εποχών, δερματόδετο, μυστηριώδες ημερολόγιο όπου καταγράφονται τα πάντα, υπηρέτες που παρακολουθούν στενά τα πρόσωπα), παραπέμπει στην ‘’Ρεβέκκα’’ της Δάφνης Ντυ Μωριέ, στη ‘’Φωλιά του κούκου’’ ή την ‘’Ψυχώ’’ του Χίτσκοκ, αγγίζοντας με μια ανατριχιαστική συνέπεια, το μεταφυσικό. Το μεταφυσικό στοιχείο που πάντα ελκύει, γοητεύει και καθηλώνει
 Το παρόν βιβλίο θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει ταινία, αφού διαθέτει ένα εκπληκτικό σενάριο- η καταιγιστική πλοκή του είναι το μεγαλύτερο του ατού- ή ένα θεατρικό έργο, μια που οι διάλογοι και οι εσωτερικοί μονόλογοι των ηρώων,  αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου .
 Είναι σαφώς ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται με κομμένη την ανάσα, καρπός πολύχρονης και εξαντλητικής εργασίας της συγγραφέα, ένα αναμφισβήτητα ενδιαφέρον πόνημα, που σε κάνει ν’ απορείς με το  πόση διαστροφή μπορεί να υπάρξει σ’ ένα παιδικό μυαλό, τι διαβολικά, φρικτά μέσα μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα παιδί, που μετατρέπεται μέρα με τη μέρα σ’ ένα βαριά ψυχικά διαταραγμένο ενήλικα, μόνο και μόνο για ν’ αποκτήσει την αποκλειστικότητα του πατέρα και των γύρω του, στην αγάπη. ’’Εις το όνομα της αγάπης’’ και της πρωτοκαθεδρίας στην καρδιά του μπαμπά,  γίνονται όλα. Καταλύονται τα πάντα.
Είναι ένα βαθύ ψυχογράφημα, ένα έργο πυρετώδους γραφής, με ενδιαφέρουσα αφηγηματική ματιά, ξεκάθαρους και σαφείς χαρακτήρες, η Αθηνά Ζουράρη θίγει θέματα που αιχμαλωτίζουν τον αναγνώστη. Κλείνοντάς το, θα σου δημιουργήσει- εκτός από συγκίνηση- ένα σωρό ερωτήματα όπως:
Μέχρι ποιο σημείο μπορεί άραγε να φτάσει το μίσος, η υποκρισία, η κενότητα; Τι τραύματα ανεπούλωτα μπορεί να επιφέρει η ηθελημένη  απουσία της μητρικής παρουσίας κι αγκαλιάς; Είναι η αγάπη δεκανίκι; Πόσο  εσωτερικό άδειασμα και τι επικινδυνότητα μπορεί να επιφέρει ο πλούτος; Η αυτή καθαυτή ερωτική απόρριψη, μπορεί τελικά να οδηγήσει μέχρι και το έγκλημα; Τα υπέρμετρα ‘’θέλω’’ γίνονται βρόχος γύρω απ’ το λαιμό , όταν δεν ικανοποιούνται; Πώς μπορεί ο αχτύπητος συνδυασμός’’ ομορφιά και πλούτος’’ να μην καταφέρουν να πετύχουν κανένα στόχο; Μέχρι σε ποιο σημείο μπορεί να φτάσει η χειραγώγηση και μέσω αυτής η απόλυτη εξάρτηση; Πώς μπορείς αλήθεια να έχεις τα πάντα και μην έχεις τίποτα;
Σαφέστατα μέσα του θίγονται θέματα όπως: οι γονικές σχέσεις, η δυσαναπλήρωτη απουσία της μάνας και η απόρριψη του παιδιού από την ίδια τη μάνα-εγκατάλειψη-,ο φόβος της απώλειας της υπέρμετρης αγάπης του πατέρα προς το ψυχολογικά διαταραγμένο παιδί(Όλγα), η παρουσία μιας ξένης γυναίκας, δεύτερης συζύγου (Αλίκη) και ενός παιδιού(Μάρθα)  στο -μέχρι πρότινος-αποκλειστικό σύμπαν της Όλγας,  η ακύρωση της εξαγοράς των συναισθημάτων μέσω του παντοδύναμου χρήματος, πράγμα που οδηγεί σε τραγικές πράξεις εκτόνωσης αυτής της απόρριψης.
Τόσο οι ανδρικοί χαρακτήρες (Στάθης(πατέρας), Άγις (εραστής),Παύλος(θαυμαστής της Όλγας) όσο και οι γυναικείοι χαρακτήρες της Ζουράρη (Όλγα, Αλίκη, Μάρθα κ Ειρήνη(αδελφές της Όλγας),γιαγιά και Ιουλία(μητέρα της κεντρικής ηρωίδας) είναι καλά σφυρηλατημένοι. Με δύναμη, πάθος και πνοή. Μάχονται, διεκδικούν, δολοπλοκούν, απελπίζονται, αγαπούν, κλαίνε ,καρκινοβατούν, αποκαλύπτουν και αποκαλύπτονται, τρελαίνονται, αυτοκτονούν, σκοτώνουν…Κι από την άλλη ακούν με συγκατάβαση, στηρίζουν, ανοίγουν την αγκαλιά στους πληγωμένους, συγχωρούν και προχωρούν.
Κορυφαίος χαρακτήρας του έργου αναδεικνύεται η Θοδώρα , η ηλικιωμένη οικονόμος που αναθρέφει την Όλγα. Άνθρωπος μειλίχιος, συγκαταβατικός, πανταχού παρών, με σημαία της πάντα την αφειδώλευτη αγάπη προς την οικογένεια που υπηρετεί. Είναι το πρόσωπο κλειδί που θα χειριστεί την τελική πορεία των αλλεπάλληλων δραματικών εξελίξεων.
Η γλώσσα ρέει, χωρίς να μπαίνει σε καλούπια, υποστηρίζοντας το πάθος της Αθηνάς να αποδώσει όσο πιο γλαφυρά και περιγραφικά γίνεται, όλες τις ανατρεπτικές καταστάσεις, που συντελούνται μέσα στο κείμενο, καταφέρνοντας να αποδώσει σχεδόν τελετουργικά την απόγνωση, τη ματαίωση και τα καλά κρυμμένα μυστικά της ζωής.
 Η ανάγνωση του μοιάζει με ταξίδι σε έναν πολυδαίδαλο ποταμό, όπου ποτέ δεν ξέρεις τι θα κρύβεται στην επόμενη στροφή.

Οι εικόνες των τοπίων, των πόλεων όπου διαδραματίζονται τα συμβάντα-όπως για παράδειγμα, η απεικόνιση του σύγχρονου Λονδίνου-διαθέτουν ζωντάνια και αληθοφάνεια. Το ίδιο συμβαίνει και με τις γαστριμαργικές περιπλανήσεις και αναφορές που είναι αρκετές μέσα στο βιβλίο, τονίζοντας την περιγραφική δεινότητα της συγγραφέως.


Ένα πράγμα επίσης που ξεχωρίζει μέσα στο ‘’Όταν ηχούν τα κύμβαλα’’ είναι η δομή του. Όλα αυτά που μας αποκαλύπτονται σταδιακά αλλά κυρίως όλα αυτά που μας αποκρύπτονται. Ένα τρομαχτικό παιχνίδι μυστηρίου παίζεται με τα στοιχεία, τις πληροφορίες, το χρόνο και τον τόπο. Η πεζογραφική «φωνή» της Αθηνάς Ζουράρη δεν μετέρχεται εύκολων εντυπωσιασμών αλλά προβάλλει ισχυρή και κατασταλαγμένη. Πανέτοιμη να αναμετρηθεί με λόγο, εικόνες και αισθήματα, συνθέτοντας έναν κόσμο με καθημερινούς μεν ήρωες, αλλά με συμπυκνωμένα τραγικά βιώματα και ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Όλα αυτά αποτελούν ένα οργανικό υλικό, που παραπέμπει σε κάτι δυσοίωνο και σκοτεινό.
 Η κανονικότητα ανατρέπεται, η λογική παύει να εξηγεί τα πάντα και αυτό που μένει είναι η ασθματική ανάσα των ηρώων.
Κι εδώ θα ήθελα να ευχαριστήσω μέσα από την καρδιά μου την Αθηνά Ζουράρη για την αγάπη και την εμπιστοσύνη της στο πρόσωπό μου και να της ευχηθώ καλοτάξιδο το νέο της βιβλίο,  κάθε καλό στη ζωή και την οικογένειά της και μια λαμπρή , ανοδική, λογοτεχνική πορεία με πολλά και καλά βιβλία στη συνέχεια.


Να είσαι πάντα καλά Αθηνά μου…

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου